Populier: kenmerken en soorten

De populier is een vertrouwde boom in ons landschap en je kunt hem nagenoeg overal tegenkomen. In ons land komen meerdere soorten populieren voor waarvan sommige al meer dan 200 jaar oud. Ontdek hier meer over de verschillende soorten, kenmerken en onderhoudswijze van populieren.

Soorten populieren

In Vlaanderen en Nederland kom je voornamelijk de volgende soorten populieren tegen: zwarte populier, trilpopulier, abeel, Canadese (Euramerikaanse) populier en de (zwarte) balsempopulier. Verder zijn er nog een groot aantal variëteiten en klonen. Veel van deze soorten komen al erg lang voor in ons landschap en de geschiedenis gaat feitelijk terug tot het oude Rome, waar men populieren (arbor populi) in grote aantallen aanplantte. De boom dankt zijn naam aan het Griekse woord paipolos, wat trillen betekent. De bladeren van de populier trillen op typische manier in de wind en maken daarbij soms een ruisend geluid.

Balsempopulier

Deze populier kun je herkennen aan de donkergroene hartvormige of ronde bladeren. Kenmerkend is de kleverige hars die op de winterknoppen voorkomt. De balsempopulier wordt gemiddeld 15 meter hoog.

Canadese populier

Deze boom komt erg veel voor in ons landschap. De mannelijke katjes van de boom zijn helder roze en ze laten makkelijk los. Het blad van de Canadese populier verschijnt wat later in het jaar. Deze Populus Canadesis heeft een grote brede en onregelmatige kroon.

Witte Abeel

De witte Abeel (popolus alba) kan maar liefst 35 meter hoog worden. Je ziet hem vaak in bossen langs rivieren staan. Hij doet het goed op vochtige grond en heeft een groot wortelgestel. Kenmerkend voor de witte abeel zijn de bladeren. Deze zijn aan de bovenkant groen en aan de onderzijde bijna geheel wit. De jonge takken zijn bedekt met viltig wit haar (in tegenstelling tot het grijze haar van een verwante populierensoort, de grauwe abeel).

Trilpopulier / Ratelpopulier

De trilpopulier, ook wel Esp genoemd, heeft witte wollige zaden. Deze worden in mei in grote getale door de wind verspreid. De lange platte bladstelen zorgen ervoor dat het blad gaat trillen in de wind. De vele blaadjes zorgen tezamen dan voor het typische ritselende of ruisende geluid. Trilpopulieren kunnen ongeveer 15 meter hoog worden.

Benieuwd naar advies en een prijs op maat voor het aanleggen van je tuin? Ontvang vrijblijvend offertes van professionele tuinaannemers via de offertepagina. 

Belang van het snoeien van populieren

Regelmatig bomen snoeien is belangrijk voor hun ontwikkeling. Zeker bij populieren is dit uiterst belangrijk, omdat ze snel in omvang toenemen. Dat doe je het beste tijdens de rustperiode (december tot februari). Zou je dit op een ander tijdstip doen dan loop je het risico dat de boom te veel gaat bloeden. Zeker wanneer je in een omgeving woont waarbij de boom overlast kan veroorzaken doe je er verstandig aan om de groei van de boom in de gaten te houden. Bij oude populieren, die nooit gesnoeid zijn kan spontane takbreuk voorkomen. Wanneer een boomtak dan ineens naar beneden valt, op een schuurtje of de auto van de buren dan kan dat voor een hoop schade zorgen. Twijfel je over de conditie van een boom? Laat er dan eens een expert naar kijken.

Eigenschappen van de populier

De populier heeft een aantal typische kenmerken. Je herkent ze aan hun typische uiterlijk. Doorheen de geschiedenis werd de populier gezien zelfs gezien als een magische boom.

Fysieke eigenschappen

Je kunt een populier herkennen aan het driehoekige of ruitvormige blad en aan de pluizige zaden die de boom vormt. Door de vorm van het blad en de lange bladsteel bewegen de blaadjes van de populier al bij het minste zuchtje wind. In het voorjaar lopen de meeste populierensoorten uit. Ze verspreiden dan enorme aantallen pluizige zaadjes waardoor het soms wel lijkt of het gesneeuwd heeft. Populieren groeien erg snel en worden om deze eigenschap ook wel eens ‘gauwgroot’ genoemd. De bomen kunnen erg oud worden (soms zelfs meer dan 200 jaar) en groeien snel in omvang. Zo kunnen Canadese populieren bijvoorbeeld een stamomtrek krijgen maar maar liefst zes meter. In Nederland en België staan nog populieren die al in 1800 geplant zijn.

Geneeskrachtige werking

In de Middeleeuwen geloofde men er stellig in dat het sap en de hars van de populier door heksen gebruikt werd om heksenzalf van te maken. Ook zouden heksen periodiek met elkaar vergaderen in de kruin van de boom. Dat laatste is nooit bewezen maar wel is vast komen te staan dat de bladknopen van de populier geneeskrachtige eigenschappen hebben. Zo heeft het sap van de zwarte populier bijvoorbeeld een ontstekingsremmende- en wondgenezende werking. Deze werking is te verklaren door de salicylaten die zich in het sap bevinden. Acetylsalicylzuur wordt ook wel gebruikt in aspirine omdat het koortsverlagend, pijnstillend en ontstekingsremmend werkt. Populierknoppen worden in de homeopathie gebruikt voor behandeling van: uitwendige aambeien, zonnebrand, oppervlakkige wonden, huidproblemen en als trekzalf voor steenpuisten.

Volksgeloof

Populieren werden vroeger als magische bomen gezien. Zo bond Hercules wilgentakken om zijn hoofd om zijn overwinning op de reus Cacus te symboliseren. In het Christendom associeerde men het trillen van de bladeren van de populier met de kruisiging van Christus. Het kruis was immers van populierenhout gemaakt. Populierenhout wordt van oudsher geassocieerd met hergeboorte, hoop, ouderdom, doorzettingsvermogen en bescherming. Tegenwoordig kijken we hier vanzelfsprekend nuchter tegenaan en kijkt men voornamelijk naar de productiewaarde van het hout maar gelukkig is de boom bij velen nog steeds geliefd en niet alleen bij personen die in sprookjes geloven.